Συνδετικά ρήματα, Κατηγορούμενο

Στη γλώσσα μας, εκτός από τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα, υπάρχει και μια άλλη κατηγορία ρημάτων, τα οποία δεν παίρνουν αντικείμενο για να συμπληρώσουν την έννοιά τους, αλλά συνδέουν το υποκείμενό τους με  μια άλλη λέξη που δηλώνει ποια ιδιότητα, ποιο χαρακτηριστικό έχει το υποκείμενο ή σε ποια κατάσταση βρίσκεται.  Τα ρήματα αυτά ονομάζονται συνδετικά η λέξη που φανερώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε  μια κατάσταση ονομάζεται κατηγορούμενο.

π.χ.: . Ο Πέτρος φαίνεται αγχωμένος

 Η Τασία σπουδάζει γιατρός

Ο γείτονάς μας θεωρείται εξαιρετικός στη δουλειά του.

Η Δήμητρα ορκίστηκε δασκάλα.

¶     Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα είναι: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι, καλούμαι, βρίσκομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι, παρουσιάζομαι, ανακηρύσσομαι, εκλέγομαι, διορίζομαι, εργάζομαι (ως)  κ.α.

¶     Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι:

C       ουσιαστικό , Ο πατέρας του Βασίλη είναι εργάτης.

C       επίθετο, Η Μαριάνθη είναι πολύ ευγενική.

C       μετοχή παθητικής φωνής, Ο Διονύσης φαίνεται κουρασμένος.

C       αριθμητικό, Τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα.

C       επίρρημα, Το σπίτι έγινε άνω – κάτω.

C       φράση με πρόθεση,  Το δαχτυλίδι σου είναι από ασήμι.

C       εξαρτημένη πρόταση, Η ομάδα του ήταν να τη λυπάσαι.

¶     Το κατηγορούμενο βρίσκεται στην ίδια πτώση με το υποκείμενο του συνδετικού ρήματος, δηλαδή σε ονομαστική.  Αν μάλιστα το κατηγορούμενο είναι επίθετο ή μετοχή, βρίσκεται και στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό με το υποκείμενο.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Να βρείτε τα συνδετικά ρήματα (αυτά που συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο) των παρακάτω προτάσεων και να τα γράψετε μαζί με τα κατηγορούμενα:

Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Είναι κορυφαίος ποιητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας με πολύ αξιόλογο έργο. Εργάστηκε ως γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1926 έγινε ένας από τους πρώτους ακαδημαϊκούς. Αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας και για την ανανέωση της ποίησης. Με το έργο του κατάφερε να εκφράσει τις αγωνίες και τους αγώνες του ελληνικού έθνους και θεωρείται σημαντικότατο. Πέθανε στην Αθήνα το 1943, στη διάρκεια της Κατοχής.

Συνδετικό Ρήμα	Κατηγορούμενο

2. Να διακρίνετε στις παρακάτω προτάσεις το ρήμα, το υποκείμενο και το αντικείμενο ή τα αντικείμενα της καθεμιάς, όπου υπάρχουν.

α) Ο μικρός πρίγκιπας δεν απάντησε.

β) Ο μικρός πρίγκιπας διέκοψε πάλι τις σκέψεις του.

γ) Τα τριαντάφυλλα έχουν αγκάθια.

δ) Οι μεγάλοι με συμβούλεψαν να ησυχάσω.

ε) Μου αρέσει να παίζω.

	Υποκείμενο	Ρήμα	Αντικείμενο / -α
α)
β)
γ)
δ1)
δ2)
ε1)
ε2)